Maruf kelimesi, Arapça kökenli olup Türkçe’de ve İslam kültüründe çeşitli anlamlar taşıyor. Sözlük anlamı itibarıyla "iyi, güzel, uygun, bilinen, makbul, tanınmış" gibi anlamlara geliyor. Terim, özellikle dini, ahlaki ve sosyal bağlamlarda sıkça kullanılıyor.
Dil ve Anlam Çerçevesi
Arapça kökenli olan maruf kelimesi, kök itibarıyla “bilinmek, tanınmak” anlamına gelen “arafa” fiilinden türetilmiş. Türkçe’de de aynı kökten türeyen “arif” (bilen) ve “ma'rife” (bilgi) gibi kelimelerle akraba. Maruf, genel olarak toplumda iyiliği, adaleti ve uygunluğu ifade eden bir kavram olarak kullanılır.
Dini ve Ahlaki Anlamda Maruf
İslam terminolojisinde maruf, Allah'ın hoşnut olduğu, insanların da genel olarak iyi ve doğru bulduğu davranışları ifade ediyor. Kur'an-ı Kerim'de ve hadislerde "iyiliği emretmek" (emr-i bil maruf) kavramıyla sıkça anılır. Bu bağlamda, maruf:
- İyi ve Doğru Davranışlar: İnsanın fıtratına uygun, ahlaki ve dini kurallara uygun olan her türlü davranış maruf kapsamına girer.
- Toplum Tarafından Kabul Görmüş Değerler: Maruf, toplumun genel olarak iyi ve doğru kabul ettiği, örf ve adetlere dayanan değerlerdir.
- İslam Hukukunda Kullanımı: Maruf, İslam hukukunda bireylerin ve toplumun menfaatine uygun kuralların belirlenmesinde bir ölçüt olarak kullanılır.
Kur’an’da Maruf
Kur'an-ı Kerim’de maruf kelimesi, iyilik, adalet ve hayır anlamlarında kullanılır. İyiliği emredip kötülükten sakındırmayı ifade eden “emr-i bil maruf ve nehy-i anil münker” (iyiliği emretmek ve kötülüğü yasaklamak) kavramında geçen maruf, bir Müslümanın hem bireysel hem de toplumsal sorumluluğunu ifade eder.
Örneğin, şu ayetlerde maruf kavramı geçmektedir:
- “Siz insanlar için çıkarılmış hayırlı bir ümmetsiniz; iyiliği emreder, kötülükten sakındırır ve Allah'a inanırsınız.” (Ali İmran, 3/110)
- "Kadınlara maruf üzere davranın." (Nisa, 4/19)
Bu ayetlerde maruf, hem genel iyilik hem de toplumsal ilişkilerde doğru olan davranışları ifade eder.
Sosyal ve Kültürel Anlamda Maruf
Maruf, İslam toplumlarında örf ve adetlere uygun davranışları da temsil eder. Bir toplumda adalet, yardımlaşma, doğruluk gibi değerlerin korunması ve uygulanması, marufun pratiğe yansıyan hali olarak görülür. Bu bağlamda maruf, yalnızca dini değil, aynı zamanda sosyal bir kavramdır.
Günlük Kullanımda Maruf
Günümüzde maruf kelimesi, daha çok “tanınmış” ya da “meşhur” anlamında kullanılır. Örneğin, "O kişi maruf biridir." ifadesi, o kişinin iyi tanındığını, toplumda bilindiğini ifade eder.
Maruf, İslam dininde ve kültüründe iyilik, doğruluk, adalet ve toplum tarafından kabul gören değerleri ifade eden önemli bir kavram. Dini, sosyal ve kültürel bağlamlarda hem bireylerin hem de toplumların ahlaki sorumluluklarını yansıtıyor. Aynı zamanda, marufun günlük hayatta da insanlar için olumlu bir rehber olması amaçlanıyor. Bu nedenle, maruf, sadece bir kelime değil, bireylerin ve toplumun iyilik ve doğruluk ekseninde yaşam sürdürmesine rehberlik eden bir anlayış.
