Entelijansiya, kökeni Fransızca intelligentsia ve Latince intelligentia (anlayış, akıl) olan bir kavram. Türkçeye genellikle “aydınlar sınıfı” ya da “entelektüel kesim” anlamında geçmiş. Toplumsal, kültürel ve siyasal hayatın yönlendirilmesinde etkili olan düşünsel insanları tanımlar.
Tarihsel Arka Planı
Kavram ilk olarak 19. yüzyılda Rusya'da yaygınlaşmış. Rus entelijansiyası, Çarlık rejimine karşı düşünsel mücadele yürüten, sanat, edebiyat, bilim ve felsefe ile ilgilenen bireylerden oluşuyordu. Bu aydınlar, toplumun dönüşümünde öncü bir rol üstlenmişler.
Zamanla entelijansiya, sadece Rusya’da değil, diğer ülkelerde de “düşünen, sorgulayan ve topluma yön vermeyi amaçlayan” kişiler için kullanılmaya başlandı.
Entelijansiya Kimleri Kapsar?
Entelijansiya, sadece akademisyenlerden ya da sanatçılardan oluşmaz. Şunları kapsayabilir:
- Yazarlar, şairler
- Akademisyenler, öğretmenler
- Sanatçılar, eleştirmenler
- Gazeteciler, düşünürler
- Toplumsal konularla ilgilenen bireyler
Önemli olan, bu kişilerin düşünsel üretimde bulunmaları ve toplumun gelişimine katkı sağlamaları.
Entelijansiya ile Entelektüel Arasındaki Fark
Bu iki kavram zaman zaman birbirinin yerine kullanılsa da entelektüel, bireysel düzeyde düşünen, üreten ve eleştiren kişidir. Entelijansiya ise daha çok bir sınıf, grup ya da hareket olarak düşünülür. Yani entelektüellerin bir araya geldiği yapıdır denebilir.
Günümüzde Entelijansiya
Bugünün entelijansiyası dijital mecralarda da etkili. Sosyal medyada, bloglarda, podcastlerde ya da dijital yayınlarda toplumu bilgilendiren, yönlendiren kişiler bu sınıfa dâhil edilebilir. Ancak bazı eleştirmenler, günümüzde entelijansiyanın yeterince etkili olmadığını, popüler kültürün gerisinde kaldığını da öne sürmekte.
Entelijansiya; düşünen, sorgulayan, üreten ve toplumu aydınlatma görevini üstlenen bireylerden oluşan bir düşünsel sınıf. Her dönemde toplumların gelişiminde önemli bir rol oynamışlardır ve oynamaya da devam etmektedirler.
