Gaslighting, bir kişiyi gerçeklik algısından şüphe ettirerek manipüle etme ve kontrol altına alma yöntemi. Bu manipülatif taktik, genellikle duygusal, psikolojik ve zihinsel istismarın bir formu olarak kabul ediliyor. Gaslighting yapan kişi, kurbanın düşüncelerini, hislerini ve algılarını sorgulamasına neden olarak onu kontrol etmeye çalışır. Terim, 1944 yapımı "Gaslight" adlı filmden türemiş. Bu filmde, bir adam eşini deliliğe sürüklemek amacıyla sürekli yalanlar söyleyerek ve manipüle ederek onun gerçeklik algısını bozmuştur.
Gaslighting’in Belirtileri
Gaslighting, özellikle yakın ilişkilerde, iş yerinde, aile içinde veya sosyal çevrelerde ortaya çıkabilir. Gaslighting’in yaygın belirtileri şunlardır:
Gerçekliği Sorgulama: Gaslighting mağduru, sürekli olarak olayları yanlış hatırladığını düşünmeye başlar ve kendi algısından şüphe eder.
Suçluluk Hissettirme: Gaslighter, mağduru her şeyin suçlusu olduğuna inandırmaya çalışır, bu da mağdurda derin bir suçluluk ve özgüven kaybına neden olabilir.
İnkar ve Yalanlar: Gaslighter, mağdurun yaşadığı olayları inkar eder veya çarpıtır, gerçeği saptırarak mağduru manipüle eder.
Hafızayı Manipüle Etme: Mağdurun geçmişte yaşadığı olayları yeniden yazarak veya yanlış bilgilerle doldurarak hafızasını bozar.
Duygusal Yalıtım: Gaslighting, mağdurun çevresinden uzaklaşmasına neden olabilir, çünkü mağdur çevresindeki insanların da kendisini anlayamayacağını veya ona inanmayacağını düşünmeye başlar.
Gaslighting’le Başa Çıkma Yöntemleri
Gaslighting'e maruz kalan bireylerin yaşadığı psikolojik etkiler ciddi olabilir. Bu tür bir manipülasyonla başa çıkabilmek için bazı adımlar atmak önemlidir:
Gerçekliği Belgeleme: Olayları, konuşmaları ve hisleri yazılı olarak kaydetmek, gaslighting etkisini azaltabilir ve gerçekliği koruma konusunda yardımcı olabilir.
Destek Arama: Güvendiğiniz kişilerle bu durumu paylaşmak, dışarıdan bakıldığında gaslighting’in fark edilmesini sağlar.
Profesyonel Yardım Almak: Psikolog veya terapist gibi profesyonellerden destek almak, gaslighting’in etkilerini anlamak ve üstesinden gelmek için önemli bir adımdır.
Gaslighting, görünmeyen ancak derin yaralar açabilen bir manipülasyon türü. Kişinin kendi gerçeğine güvenmesi ve bu tür istismarlara karşı kendini koruma yöntemlerini bilmesi, sağlıklı bir zihinsel ve duygusal durumu korumak için gerekli.
