Türk hukuk sisteminde, bir mahkeme kararının üst mahkeme tarafından tekrar incelenmesini sağlayan önemli bir hak vardır: istinaf. İstinaf, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararların hem hukuki hem de maddi yönden yeniden değerlendirilmesini sağlayan bir başvuru yolu. Bu sayede, sadece hukuki eksiklikler değil, delillerin değerlendirilmesinden tanık ifadelerine kadar kararın tüm yönü denetlenebilir.
İstinafın Amacı Nedir?
İstinafın temel amacı, adaletin daha sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlamak. Mahkemelerin verdiği kararlar her zaman kusursuz olmayabilir. Deliller yanlış değerlendirilmiş, hukuki yorum hatalı yapılmış ya da yargılama usulünde eksiklikler bulunmuş olabilir. İşte istinaf, bu hataların düzeltilmesi için önemli bir güvence sunar.
Bu yönüyle istinaf:
- Hatalı kararların düzeltilmesine yardımcı olur,
- Vatandaşın adil yargılanma hakkını korur,
- Yargılamanın daha doğru ve hakkaniyetli olmasını sağlar.
İstinaf Nereye Yapılır?
Türkiye’de istinaf başvuruları, Bölge Adliye Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemeleri tarafından incelenir:
| Yargı Türü | İstinaf Merci |
|---|---|
| Adli Yargı (Ceza – Hukuk) | Bölge Adliye Mahkemeleri |
| İdari Yargı (Vergi – İdari davalar) | Bölge İdare Mahkemeleri |
İstinaf ile Temyiz Arasındaki Fark Nedir?
Birçok kişi istinaf ile temyizi birbirine karıştırır. Ancak iki kavram farklıdır:
| Özellik | İstinaf | Temyiz |
|---|---|---|
| İnceleme Türü | Hem hukuki hem maddi inceleme | Sadece hukuki inceleme |
| İnceleme Yeri | Bölge adliye / idare mahkemeleri | Yargıtay – Danıştay |
| Sonuç | Duruşma yapabilir, kararı değiştirebilir | Kararı kaldırabilir, düzelterek onaylayabilir |
İstinaf Başvuru Süresi
Hukuk ve ceza davalarında genel olarak 2 haftalık süre içinde istinaf yoluna başvurulabilir. İdari davalarda ise süre genellikle 30 gündür. Bu süreler, kararın taraflara tebliğ edilmesi ile başlar. Sürenin kaçırılması durumunda istinafa başvurma hakkı da kaybedilir.
İstinaf Bir Hak Arama Yoludur
İstinaf hem vatandaşların haklarını koruyan hem de adalet sisteminin daha doğru işlemesini sağlayan önemli bir mekanizma. Bir davada verilen kararın somut olgulara uygun olmadığı düşünülüyorsa, istinaf sayesinde karar yeniden incelenebilir. Bu da yargı sürecinin daha güvenilir, adil ve dengeli olmasına katkı sağlar.
