Günlük hayatımızda sık duymadığımız bazı kelimeler, aslında Türkçenin derinliklerinde gizli kalmış değerli anlamlar taşır. “Mukarenet” kelimesi de bunlardan biridir. Osmanlıca kökenli olan bu sözcük, Arapça “qarana” (yakın olmak, beraber bulunmak) kökünden türemiştir ve Türkçeye “mukarenet” şeklinde geçmiştir.
Mukarenet’in Sözlük Anlamı
Mukarenet;
- Birlikte bulunma,
- Yakınlık,
- Aynı zamanda olma,
- Bitişiklik, beraberlik
gibi anlamlar taşır. Yani iki şeyin ya da iki olayın aynı anda veya yakın bir şekilde gerçekleşmesi, mukarenet kavramıyla ifade edilir.
Örneğin, “Yağmurun yağması ile rüzgârın esmesi mukarenet halindedir.” cümlesinde, yağmur ve rüzgârın aynı anda gerçekleştiği anlatılmaktadır.
Günlük Kullanımda Mukarenet
Bugün modern Türkçede çok sık kullanılmasa da, özellikle edebi eserlerde, hukuki metinlerde ve eski yazılarda karşımıza çıkabilir. Mukarenet, çoğu zaman “eş zamanlılık” veya “yakınlık” anlamında kullanılır.
Bir başka örnek:
- “İki düşüncenin mukareneti, yeni bir fikrin doğmasına sebep oldu.”
Burada, iki fikrin aynı anda var olması ve birbirine yakınlığı, yeni bir sonuç ortaya çıkarmıştır.
Mukarenet ile Karıştırılan Kavramlar
- Tesadüf: Rastlantı sonucu meydana gelen olaylardır. Mukarenet ise tesadüfi olmak zorunda değildir, sadece eş zamanlılığı ya da yakınlığı ifade eder.
- Münasebet: Daha çok “ilişki, bağlantı” anlamında kullanılır. Mukarenet ise zamansal veya mekânsal beraberliği vurgular.
Mukarenet, eski Türkçede daha sık karşılaşılan, günümüzde ise daha çok edebi veya akademik metinlerde yer bulan bir kelimedir. Anlam olarak yakınlık, birliktelik ve eş zamanlılık üzerinde yoğunlaşır.
Dilimizde pek fazla kullanılmasa da, öğrenildiğinde hem yazı diline farklı bir zenginlik katar hem de Türkçenin köklü yapısını anlamamıza yardımcı olur.
