Nikriz, halk arasında gut hastalığı olarak bilinen, eklemlerde ani ve şiddetli ağrılara neden olan bir tür artrit (eklem iltihabı) hastalığı. Genellikle kandaki ürik asit seviyesinin yüksek olmasıyla ilişkilendiriliyor. Bu hastalık, vücutta ürik asit kristallerinin birikmesi sonucu eklemlerde iltihaplanma ve şişliklere yol açıyor. Nikriz, özellikle ayak başparmağı ekleminde ağrı ve iltihaplanmaya neden olsa da, diğer eklemleri de etkileyebiliyor.
Nikrizin Nedenleri
Nikriz hastalığının temel nedeni vücutta ürik asidin birikmesidir. Ürik asit, vücutta pürin adı verilen maddelerin yıkımı sonucu ortaya çıkar. Normalde bu madde, böbrekler aracılığıyla idrar yoluyla vücuttan atılır. Ancak ürik asit seviyesi fazla olduğunda, ürik asit kristalleri eklemlerde birikerek nikriz ataklarına neden olabilir.
Ürik asit birikimine yol açabilecek başlıca nedenler şunlardır:
Diyet: Aşırı miktarda pürin içeren gıdalar (örneğin kırmızı et, deniz ürünleri, organ etleri) tüketmek ürik asit seviyelerini artırabilir.
Alkol: Özellikle bira ve yüksek alkollü içecekler ürik asit üretimini artırabilir ve vücuttan atılmasını zorlaştırabilir.
Obezite: Fazla kilo, vücuttaki ürik asit seviyelerini artırarak nikriz riskini artırabilir.
Genetik: Ailede gut hastalığı geçmişi olan kişilerde bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.
Böbrek hastalıkları: Böbreklerin düzgün çalışmaması, ürik asidin vücuttan yeterince atılamamasına neden olabilir.
Bazı ilaçlar: Diüretikler (idrar söktürücüler) ve bazı bağışıklık baskılayıcı ilaçlar ürik asit seviyelerini artırabilir.
Nikriz Belirtileri
Nikriz genellikle aniden başlar ve aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:
Ani eklem ağrısı: Nikriz genellikle geceleri aniden başlayan şiddetli eklem ağrısı ile kendini gösterir. Ayak başparmağı eklemi en sık etkilenen bölgedir, ancak diz, bilek, dirsek gibi diğer eklemler de etkilenebilir.
Şişlik ve kızarıklık: Etkilenen eklemde şişlik, kızarıklık ve hassasiyet görülür. Ekleme dokunmak bile çok acı verici olabilir.
Ciltte parlama ve sıcaklık: İltihaplı eklem sıcak ve parlak görünebilir.
Hareket kısıtlılığı: Ağrı ve şişlik nedeniyle eklemi hareket ettirmek zorlaşır.
Nikriz atakları genellikle birkaç gün sürebilir ve sonrasında hafifleyebilir. Ancak tedavi edilmezse tekrar eden ataklar yaşanabilir ve eklemlerde kalıcı hasarlara yol açabilir.
Nikriz Tanısı
Nikriz teşhisi genellikle hastanın tıbbi geçmişi, fiziksel muayene ve kan testleri ile konur. Kan testleri kandaki ürik asit seviyesini ölçer. Ayrıca eklem sıvısından alınan örnekle ürik asit kristalleri mikroskop altında incelenerek tanı konulabilir.
Nikriz Tedavisi
Nikriz tedavisinin amacı, ağrıyı hafifletmek ve ürik asit seviyesini düşürmektir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
İlaçlar: Nikriz atakları sırasında ağrıyı ve iltihabı azaltmak için iltihap giderici ilaçlar (NSAID'ler), kortikosteroidler veya kolşisin kullanılabilir. Ayrıca ürik asit üretimini azaltan ya da böbreklerden atılmasını artıran ilaçlar da reçete edilebilir.
Diyet değişikliği: Pürin açısından zengin gıdaların (kırmızı et, deniz ürünleri, organ etleri) azaltılması, alkolden kaçınılması ve bol su içilmesi önerilir.
Kilo kontrolü: Fazla kilolu kişilerin ideal kilolarına ulaşmaları, ürik asit seviyesini kontrol altına almada yardımcı olabilir.
Böbrek fonksiyonlarının düzenlenmesi: Böbreklerin sağlıklı çalışması için böbrek sağlığını destekleyici önlemler alınabilir.
Nikrizden Korunma
Nikrizden korunmak için şu önlemler alınabilir:
Dengeli beslenme: Pürin açısından zengin gıdalardan kaçınmak, ürik asit seviyelerini kontrol altında tutmak açısından önemlidir.
Alkol tüketimini sınırlandırma: Özellikle bira ve yüksek alkollü içeceklerden kaçınmak önerilir.
Bol su içme: Su tüketimi, ürik asidin böbreklerden atılmasını kolaylaştırır.
Kilo kontrolü: Fazla kiloların verilmesi, nikriz riskini azaltabilir.
Nikriz, kontrol altına alınabilen ve tedavi edilebilen bir hastalık. Ancak tedavi edilmezse tekrar eden ataklarla eklemlerde kalıcı hasar bırakabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli doktor kontrolleri ve uygun tedavi ile nikriz yönetilebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
