Prekarya, modern toplumda giderek artan güvencesiz çalışma koşullarına sahip, istikrarsız ve geçici işlerde çalışan bir toplumsal sınıfı tanımlamak için kullanılan bir terim. Bu kelime, "precarious" (güvencesiz) ve "proletariat" (işçi sınıfı) kelimelerinin birleşiminden türetilmiş ve bu grubun ekonomik ve sosyal anlamda belirsiz bir durumda bulunduğunu ifade ediyor.
Prekarya kavramı, özellikle Guy Standing'in 2011 yılında yayımladığı "The Precariat: The New Dangerous Class" adlı kitabıyla yaygınlık kazanmıştır. Standing, prekaryayı modern kapitalist ekonomilerde ortaya çıkan ve geleneksel işçi sınıfının yerine geçen yeni bir sınıf olarak tanımlar. Prekaryanın en belirgin özelliği, çalışma hayatında sürekli bir belirsizlik içinde olmalarıdır. Bu insanlar genellikle kısa süreli sözleşmelerle çalışır, düzensiz gelir elde eder ve sosyal güvenlikten yoksundurlar. Dolayısıyla, hayatlarını sürdürebilmek için birden fazla işte çalışmak zorunda kalabilirler.
Prekarya, ekonomik belirsizliklerin yanı sıra sosyal güvencesizliklerle de karşı karşıyadır. Çoğunlukla işsizlik sigortası, emeklilik hakları ve sağlık sigortası gibi sosyal koruma mekanizmalarına erişimleri sınırlı. Bu durum, prekaryanın sürekli olarak işsizlik veya gelir kaybı korkusu içinde yaşamasına neden olur.
Prekaryayı oluşturan bireyler genellikle eğitimli, genç ve dijital çağın dinamiklerine aşina kişilerdir. Ancak, iş piyasasındaki esnek ve geçici çalışma koşulları nedeniyle, eğitimlerine uygun, istikrarlı ve güvenli işler bulmakta zorlanırlar. Bu da onların kariyer planlarını gerçekleştirmelerini engeller ve sosyal statülerini olumsuz etkiler.
Prekaryanın yükselişi, ekonomik yapıların değişmesi, teknolojik ilerlemeler ve küreselleşme gibi faktörlerle ilişkilendirilir. Geleneksel tam zamanlı, güvenceli işlerin yerini esnek çalışma modelleri, geçici iş sözleşmeleri ve gig ekonomisi gibi yapılar almıştır. Bu durum, işçi sınıfının sosyal ve ekonomik koşullarını önemli ölçüde değiştirmiştir.
Prekarya, modern kapitalist ekonomilerin yarattığı güvencesiz ve istikrarsız çalışma koşullarına sahip yeni bir toplumsal sınıf. Bu sınıf, sosyal ve ekonomik belirsizlikler içinde yaşam mücadelesi verirken, aynı zamanda toplumda artan eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin de bir yansıması. Prekaryanın varlığı, iş güvencesi ve sosyal adalet konularında yeni tartışmaların ve politikaların geliştirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
